Viêm âm đạo hay còn gọi là viêm phụ khoa là bệnh lý thường gặp ở phụ nữ trưởng thành, tuy nhiên bé gái vẫn có nguy cơ mắc bệnh này với tỷ lệ hiếm gặp. Viêm âm đạo ở trẻ em thường không có biểu hiện rõ ràng nhưng kéo theo nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Đâu là nguyên nhân gây viêm phụ khoa ở trẻ em? Dấu hiệu nhận biết, phương pháp chẩn đoán, phác đồ điều trị, và những cách phòng ngừa hiệu quả? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây để không bỏ qua những thông tin hữu ích về bệnh lý phụ khoa này nhé!
Viêm âm đạo ở trẻ em là gì?
Viêm âm đạo ở trẻ em là tình trạng vùng kín của trẻ bị viêm nhiễm do các loại vi khuẩn và nấm tấn công. Nhiều bố mẹ chủ quan cho rằng trẻ chưa có phát sinh quan hệ tình dục nên không thể viêm nhiễm vùng kín, tuy nhiên bệnh hoàn toàn có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi với các triệu chứng không khác biệt nhiều với người lớn.
Theo đó, các chuyên gia cho biết cơ quan sinh dục của bé chưa phát triển hoàn thiện, chưa có lông mu, môi lớn và môi nhỏ chưa phát triển hết và chưa nhiều mỡ để bảo vệ. Do đó các tác nhân bên ngoài như hóa chất, xà phòng, thuốc hoặc dùng giấy vệ sinh không sạch cũng có thể gây kích ứng cho vùng da mỏng manh của âm hộ bé gái. (1)
Ngoài ra, vì chưa đến tuổi dậy thì nên bé gái chưa tiết ra Estrogen bảo vệ đường âm đạo, cộng thêm độ pH của âm đạo tăng, đây chính là môi trường lý tưởng cho các vi khuẩn có hại tăng sinh gây viêm nhiễm vùng kín. Trong một số trường hợp, bé vẫn chưa có khả năng tự vệ sinh âm đạo đúng cách, vô tình khiến vi khuẩn tích tụ dẫn đến bệnh viêm âm đạo.
Dấu hiệu viêm âm đạo ở trẻ em
Viêm vùng kín ở trẻ em có thể xuất hiện những dấu hiệu khác nhau tùy vào tình trạng viêm của mỗi bé, tuy vậy vẫn có một số dấu hiệu phổ biến dễ nhận thấy nhất bao gồm:
- Vùng kín tiết nhiều dịch bất thường, màu trắng đục hoặc vàng, kèm theo mùi hôi tanh khó chịu.
- Ngứa ngáy ở vùng âm đạo khiến trẻ có phản xạ muốn gãi rất nhiều.
- Đau rát khi đi tiểu và sưng đỏ vùng kín.
Khi tắm cho bé, mẹ có thể quan sát bằng mắt thường để nhận biết những dấu hiệu trên ở vùng âm đạo của bé. Tuy nhiên những dấu hiệu trên có thể bị nhầm lẫn thành bệnh lý nhiễm trùng đường tiết niệu. Do đó, khi xuất hiện những bất thường, ba mẹ nên đưa bé đến bác sĩ khám ngay để sớm phát hiện đúng bệnh và có phương pháp điều trị kịp thời.
Nguyên nhân trẻ bị viêm âm đạo
Viêm âm đạo ở trẻ em có thể được hình thành từ nhiều nguyên nhân khác nhau liên quan đến thói quen sinh hoạt kém và các yếu tố sinh lý. Cụ thể bao gồm:
1. Do thiếu rào chắn sinh lý
Khác với phụ nữ trưởng thành, vùng kín của trẻ em rất nhạy cảm và dễ kích ứng do chưa phát triển hoàn thiện nên thiếu các rào chắn sinh lý giúp ngăn cản sự xâm nhập của vi khuẩn có hại. Cụ thể, trẻ chưa có lông mu, hai môi lớn, hai môi nhỏ chưa phát triển hoàn toàn, màng trinh và biểu mô âm đạo mỏng.
Ngoài ra, khoảng cách giữa âm đạo và hậu môn của trẻ quá gần, tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm, ký sinh trùng,… trong phân có thể dễ dàng di chuyển xâm nhập vào âm đạo gây viêm nhiễm. Bên cạnh đó, âm đạo của trẻ có độ pH trung tính và thiếu các các kháng thể cũng là nguyên nhân chủ yếu gây nên viêm âm đạo ở trẻ em.
2. Thiếu nội tiết tố
Bình thường sau khi chào đời, hầu hết bé gái đều sẽ nhận được một lượng Estrogen từ máu mẹ truyền sang. Lượng nội tiết tố này có tác dụng tạo nên môi trường pH trung tính trong âm đạo của bé.
Tuy nhiên một số trường hợp bé nhận được lượng Estrogen rất ít, điều này khiến âm đạo khô, nhạy cảm, dễ kích ứng, gây ngứa và dẫn đến tình trạng viêm da môi nhỏ.
3. Viêm dính âm đạo
Người ta ước tính có khoảng 2% bé gái trước tuổi dậy thì (khoảng dưới 8 tuổi) sẽ gặp tình trạng dính môi trong của âm đạo hay môi âm hộ. Nguyên nhân của hiện tượng này là do cơ thể thiếu Estrogen trước tuổi dậy thì. (2)
Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, tình trạng kích ứng da thường xuyên, như hăm tã cũng là nguyên nhân khiến viêm dính môi âm đạo.
4. Bệnh da liễu
Các bệnh lý về da như viêm da cơ địa, mề đay, vảy nến,… sẽ khiến bé bị ngứa ngáy, gãi nhiều - đặc biệt ở vùng kín, hình thành các vết trầy, lở loét. Từ đó vi khuẩn có thể xâm nhập sâu vào vùng kín gây viêm nhiễm.
5. Vệ sinh vùng kín sai cách
Khi trẻ chưa học được cách vệ sinh “cô bé” thế nào cho đúng, kèm theo thói quen vệ sinh sai cách khi dùng giấy vệ sinh kém chất lượng lau từ sau ra trước… vô tình đưa vi khuẩn từ hậu môn xâm nhập vào âm đạo gây viêm vùng kín ở trẻ em.
Xem thêm: Hướng dẫn cách vệ sinh vùng kín đúng
Bên cạnh đó, việc lạm dụng sản phẩm vệ sinh vùng kín có chứa nhiều hoạt chất tẩy rửa mạnh để rửa cho bé cũng gây tổn thương vùng niêm mạc âm đạo của bé. Nhiều trường hợp người lớn vô tình để bé mặc quần ẩm ướt hoặc mặc bỉm lâu không thay đều có thể tăng nguy cơ viêm nhiễm vùng kín của bé.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Viêm âm đạo ở trẻ em tuy hiếm gặp nhưng vẫn có nguy cơ xảy ra do nhiều nguyên nhân. Nếu không được phát hiện sớm và chữa trị dứt điểm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm khác, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của trẻ sau này.
Chính vì thế, ba mẹ không nên chủ quan, luôn quan sát và theo dõi sức khỏe của con. Khi nhận thấy con có biểu hiện khó chịu, ngứa ngáy vùng kín hoặc bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở bộ phận sinh dục, hãy đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ chuyên khoa càng sớm càng tốt.
Da vùng kín của trẻ em rất mỏng và nhạy cảm nên ba mẹ không nên tự ý mua thuốc hoặc tự điều trị cho bé khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Việc này có thể vô tình làm tình trạng viêm nhiễm của trẻ nặng hơn, khó điều trị dứt điểm, cũng như để lại nhiều biến chứng không mong muốn.
Viêm âm đạo ở trẻ em có nguy hiểm không?
Viêm âm đạo là bệnh lý vùng kín rất nguy hiểm, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ sơ sinh và bé gái chưa dậy thì.
Nếu không được điều trị kịp thời sẽ khiến bệnh chuyển biến nặng, gây viêm nhiễm sâu lan sang những vùng khác của âm đạo gây ra hàng loạt bệnh lý phụ khoa nghiêm trọng như: viêm tử cung, viêm vòi trứng, viêm lộ tuyến,… Thậm chí, nếu không được điều trị dứt điểm thì nguy cơ xảy ra tình trạng nhiễm trùng âm đạo, vô sinh - hiếm muộn là rất cao.
Chẩn đoán bệnh như thế nào?
Đối với bé gái mắc bệnh viêm âm đạo, việc chẩn đoán thường bắt đầu bằng việc bác sĩ trò chuyện cùng bố mẹ và bé về các triệu chứng, tiền sử bệnh trẻ từng mắc và thuốc trẻ đã sử dụng từ trước đến hiện tại. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ hỏi về cách bố mẹ chăm sóc trẻ cũng như thói quen vệ sinh hàng ngày cho trẻ như thế nào.
Sau đó, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng kiểm tra vùng sinh dục bên ngoài của trẻ bằng mắt thường hoặc lấy mẫu dịch âm đạo để tiến hành làm các xét nghiệm cần thiết. Dựa vào kết quả nhận được, bác sĩ sẽ kết luận trẻ có mắc viêm âm đạo hay không và tình trạng bệnh hiện tại đang ở mức nào.
Từ đó, bác sĩ sẽ thảo luận cùng bố mẹ về phương pháp điều trị, tư vấn về thói quen vệ sinh cho trẻ tại nhà để hỗ trợ quá trình điều trị, hạn chế tái phát bệnh nhiều lần ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.
Điều trị viêm âm đạo ở trẻ em
Tùy theo nguyên nhân khởi phát của bệnh sẽ có những cách điều trị viêm âm đạo khác nhau cho trẻ. (3)
Trường hợp trẻ mắc viêm âm đạo do vi khuẩn, bác sĩ sẽ sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị. Ngoài ra, những loại thuốc khác cũng có thể được sử dụng tương đương, như thuốc kháng viêm Hydrocortisone, thuốc mỡ giảm đau, tăng tốc độ phục hồi…
Trường hợp trẻ mắc viêm âm đạo do nấm sẽ có các thuốc kháng nấm được bác sĩ chỉ định.
Điều quan trọng trong quá trình điều trị, đó là giữ cho môi trường tại âm đạo luôn khô thoáng, sạch sẽ, hạn chế để vùng kín của trẻ bị kích ứng, nhiễm trùng.
Lưu ý, để đảm bảo tính hiệu quả của quá trình điều trị và không gây ra những hậu quả khó kiểm soát, bố mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc cho trẻ khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Trong trường hợp hết thuốc hoặc có dấu hiệu bất thường như ngứa ngáy, viêm loét cần đưa bé đến bác sĩ kiểm tra càng sớm càng tốt.
Biện pháp phòng ngừa
Viêm phụ khoa ở trẻ em là bệnh lý đặc biệt, có thể ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe của bé sau này, đặc biệt là khả năng sinh sản. Vì mục tiêu “phòng bệnh hơn chữa bệnh”, ba mẹ có thể giảm thiểu tối đa nguy cơ nhiễm mới cũng như hạn chế tình trạng tái phát bệnh bằng cách:
- Luôn giữ vùng kín của trẻ sạch sẽ, khô, thoáng. Vệ sinh tắm rửa hàng ngày và lau khô âm đạo bằng khăn bông mềm, sạch, tránh chà xát.
- Thay tã thường xuyên cách 3 - 4 tiếng, tránh để trẻ mặc tã dơ quá lâu trong ngày khiến vi khuẩn tích tụ và xâm nhập ngược vào bên trong âm đạo.
- Chọn loại xà phòng/xà bông dịu nhẹ, tránh dùng những loại có chất tẩy rửa mạnh. Hoặc ba mẹ có thể sử dụng nước muối pha loãng, ấm để vệ sinh cho trẻ.
- Nếu bé đã lớn, ba mẹ có thể chủ động dạy bé cách giữ vệ sinh vùng kín của mình sau khi đi tiêu tiểu.
- Khi trẻ đã đến tuổi dậy thì và có kinh nguyệt, mẹ cần hướng dẫn trẻ chọn băng vệ sinh sạch, đủ thấm và nhất định phải thay bằng 4 - 6 tiếng 1 lần.
- Đưa trẻ đến bác sĩ chuyên khoa khám ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường ở vùng kín như ngứa, rát, có mùi hôi,…
Chăm sóc trẻ bị viêm âm đạo
Ngoài các phương pháp điều trị và phòng ngừa viêm âm đạo, việc chăm sóc trẻ thông qua chế độ dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt hàng ngày cũng cần được ba mẹ chú trọng. Việc này sẽ giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng, rút ngắn thời gian điều trị và tăng cường sức đề kháng, ngăn ngừa bệnh tái phát nhiều lần.
- Bổ sung vào khẩu phần ăn mỗi ngày của trẻ các loại rau xanh, trái cây giàu vitamin C, E, A để cải thiện các triệu chứng bệnh lý. Đồng thời phòng ngừa các bệnh phụ khoa thường gặp như đau rát âm đạo, viêm lộ tuyến, nấm âm đạo,….
- Nhắc trẻ uống nhiều nước giúp hỗ trợ quá trình thanh lọc, đào thải độc tố và cung cấp độ ẩm cần thiết cho cơ thể, bao gồm cả vùng kín.
- Cho trẻ ăn sữa chua thường xuyên để bổ sung lợi khuẩn probiotic và các loại nấm men vi sinh giúp cân bằng hệ vi sinh ở môi trường âm đạo.
- Tránh các thực phẩm nhiều dầu mỡ, gia vị và thức uống có gas. Vì những thực phẩm này có thể làm tăng nhiệt độ vùng kín và tạo điều kiện cho hại khuẩn phát triển.
- Hướng dẫn trẻ vệ sinh đúng cách sau khi đi vệ sinh và rửa sạch tay với xà phòng.
- Dùng khăn giấy sạch lau khô vùng kín từ trước ra sau sau khi đi tiểu.
- Dùng nước muối ấm pha loãng để vệ sinh vùng kín mỗi ngày trong thời gian điều trị.
Để đặt lịch thăm khám và tư vấn các thắc mắc về bệnh viêm âm đạo ở trẻ em tại Trung tâm Sản Phụ Khoa Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, ba mẹ có thể liên hệ đến thông tin sau:
Viêm âm đạo ở trẻ em là bệnh lý phụ khoa tuyệt đối không thể xem thường bởi chúng tiềm ẩn những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như khả năng sinh sản sau này của bé. Do sự chủ quan của bố mẹ nên rất nhiều trẻ mắc viêm âm đạo không được phát hiện sớm hoặc chỉ được phát hiện khi bệnh đã ở mức độ nặng. Chính vì thế, ba mẹ cần đặc biệt quan tâm đến sức khỏe của con nhỏ và đưa bé đến gặp bác sĩ ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường.