Ung thư vòm họng là bệnh lý ác tính nghiêm trọng gây tử vong cho khoảng 12% các ca bệnh ở Việt Nam mỗi năm. Ung thư vòm họng trên nam giới có tỷ lệ gấp 2-3 lần nữ giới, tuy nhiên các con số thống kê gần đây cho thấy xu hướng tăng lên ở nữ giới. Vậy dấu hiệu ung thư vòm họng ở nữ giới gồm những gì? Nguyên nhân và cách điều trị ung thư vòm họng ở nữ giới như thế nào?
Ung thư vòm họng ở nữ giới là gì?
Ung thư vòm họng là bệnh lý ác tính gây tử vong cao, các triệu chứng ban đầu dễ gây nhầm lẫn với các bệnh lý tai mũi họng thông thường, do đó bệnh thường được phát hiện muộn. Ngày càng có nhiều ca ung thư vòm họng ở nữ giới được ghi nhận và có xu hướng trẻ hóa.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư vòm họng ở nữ giới
Theo ThS.BS Lưu Thảo Ngọc, khoa Ung bướu, BVĐK Tâm Anh Hà Nội, các yếu tố nguy cơ được cho là có liên quan tới ung thư vòm họng được liệt kê sau đây:
- Yếu tố di truyền: Đây là một yếu tố đã được ghi nhận trong các nghiên cứu bệnh sinh của ung thư vòm họng. Những người có người thân trong gia đình mắc ung thư vòm họng thì có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
- Yếu tố dinh dưỡng: Việc thường xuyên sử dụng thực phẩm ướp muối được cho là một yếu tố nguy cơ. Quá trình nấu thức ăn ướp muối sinh ra các chất hóa học, trong đó có một chất được gọi là nitrosamine được cho là tác nhân sinh ung thư. Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu chỉ ra chế độ ăn giàu rau củ quả, các loại hạt, ít chế phẩm sữa và thịt có thể làm giảm thấp nguy cơ mắc ung thư vòm họng.
- Thuốc lá: Thuốc lá chứa hơn 7.000 chất độc có hại cho sức khỏe, trong đó khoảng 70 loại hóa chất có thể gây ung thư. Việc tiếp xúc thường xuyên với thuốc lá như hút thuốc trực tiếp, hút thuốc thụ động làm tăng nguy cơ mắc ung thư, trong đó có ung thư vòm họng. Đồng thời, người có thời gian hút thuốc lá kéo dài trên 30 năm cũng có nguy cơ mắc ung thư vòm họng cao gấp 3 lần so với người bình thường. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra hút thuốc lá góp phần làm tăng nguy cơ mắc ung thư vòm họng. Bên cạnh đó, giả thuyết cho rằng hút thuốc lá gây tái hoạt virus EBV - một trong những bệnh nguyên có mối liên quan mạnh mẽ với ung thư vòm họng.
- Đồ uống có cồn: Nhiều nghiên cứu chỉ ra việc lạm dụng rượu quá mức có mối liên quan với ung thư vòm họng, đặc biệt thấy ở các nước châu Âu và nước Mỹ.
- Nhiễm virus Epstein-Barr (EBV): Nhiễm trùng EBV có mối liên quan tới ung thư vòm họng cũng như bệnh lý lymphoma. Virus thường được thấy trong các ca bệnh ung thư vòm họng thể kém biệt hóa, không vảy. Tuy vậy, nhiễm trùng EBV đơn thuần không đủ để phát triển bệnh ung thư vòm họng do đây là một nhiễm trùng thường gặp. Các nghiên cứu về mối liên quan giữa virus EBV và ung thư vòm họng vẫn đang được tiến hành.
- Nhiễm trùng HPV: HPV có hơn 150 loại, trong đó có những type nguy cơ cao gây ra ung thư vùng khoang miệng họng. Một số nghiên cứu chỉ ra nhiễm HPV type nguy cơ cao có mối liên quan với ung thư vòm họng đặc biệt ở các ca bệnh người trẻ tuổi không hút thuốc lá. (1)
Dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ
Những dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ giai đoạn đầu thường dễ bị bỏ qua do triệu chứng bệnh không điển hình, thường nhầm lẫn với các bệnh lý tai - mũi - họng lành tính khác. Khi bệnh ở giai đoạn tiến xa, các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn, xuất hiện thường xuyên hơn, gây ảnh hưởng tới cuộc sống của người bệnh và khó khăn trong điều trị.
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc cho biết, triệu chứng ung thư vòm họng ở phụ nữ không khác biệt so với biểu hiện bệnh trên nam giới. Một số dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ bạn cần lưu ý gồm: (2)
- Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân: Nếu sụt cân nhiều trong thời gian ngắn, bạn cần nhanh chóng thăm khám và sàng lọc để tìm ra nguyên nhân các bệnh lý lành tính và cả bệnh lý ác tính.
- Suy nhược cơ thể, mệt mỏi kéo dài: Người bệnh luôn có cảm giác mệt mỏi, mất năng lượng dù không làm các công việc tốn quá nhiều sức lực.
- Nổi hạch bạch huyết vùng cổ: Thông thường, nổi hạch bạch huyết thường liên quan đến tình trạng nhiễm trùng, nhiễm khuẩn và sẽ giảm bớt nếu tình trạng viêm nhiễm được cải thiện. Tuy nhiên nếu hạch không đáp ứng với điều trị nội khoa, phát triển tăng kích thước thì có thể đây là dấu hiệu nghi ngờ bệnh lý ác tính. (3)
Khi bệnh ở giai đoạn tiến xa, các biểu hiện của ung thư vòm họng trở nên điển hình hơn như:
- Đau nhức đầu, đau nửa đầu dai dẳng, đau sâu trong hốc mắt, tê bì vùng mặt;
- Đau nhức tai, ù tai, viêm tai giữa kéo dài;
- Ngạt mũi, chảy dịch nhầy, có thể lẫn mủ, máu;
- Đau rát họng, ho khạc đờm có lẫn máu;
- Mắt mờ, nhìn đôi;
- Khàn tiếng, thậm chí mất tiếng.
Xem thêm: Các dấu hiệu ung thư vòm họng dễ nhận biết, không nên bỏ qua.
Chẩn đoán ung thư vòm họng ở nữ giới
Việc ứng dụng các trang thiết bị, máy móc hiện đại trong thăm khám lâm sàng và tầm soát giúp việc chẩn đoán và điều trị ung thư vòm họng trở nên nhanh chóng, chính xác hơn.
Xét nghiệm EBV: Theo thống kê, virus EBV có liên quan đến khoảng 90% ca bệnh ung thư vòm họng. Nhiều nghiên cứu cho thấy, việc xét nghiệm nồng độ EBV trong huyết tương có ý nghĩa trong việc sàng lọc, tầm soát nguy cơ ung thư vòm họng ở phụ nữ cũng như nam giới. Nồng độ EBV có thể tăng cao trong ung thư vòm họng giai đoạn sớm chưa có triệu chứng.
Đối với các ca bệnh nghi ngờ mắc ung thư vòm họng, các bác sĩ sẽ tiến hành nội soi tai mũi họng. Đây là phương pháp chẩn đoán quan trọng và phổ biến nhất, giúp bác sĩ quan sát vùng vòm họng bắt mắt thường, phát hiện các tổn thương nghi ngờ để sinh thiết khi có chỉ định.
Từ hình ảnh mà máy nội soi cung cấp, các tổn thương, viêm nhiễm, loét dưới lớp niêm mạc vùng vòm họng sẽ được hiển thị rõ ràng, từ đó có thể tiến hành sinh thiết làm giải phẫu bệnh khi nghi ngờ. Mẫu bệnh phẩm sinh thiết từ khối u được lấy ra sau đó được gửi đến phòng giải phẫu bệnh để xét nghiệm định loại giải phẫu bệnh, mức độ mô bệnh học,…
Trong trường hợp xác định người bệnh mắc ung thư vòm họng, việc thực hiện các phương tiện chẩn đoán hình ảnh như chụp cắt lớp vi tính CT, chụp cộng hưởng từ MRI, PET/CT sẽ được chỉ định nhằm xác định giai đoạn bệnh và lên kế hoạch điều trị phù hợp.
Phương pháp điều trị ung thư vòm họng ở nữ giới
ThS.BS Lưu Thảo Ngọc cho biết, các phương pháp điều trị ung thư vòm họng gồm:
Phương pháp xạ trị
Hiện nay, phương pháp xạ trị được áp dụng phổ biến trong điều trị ung thư đầu-mặt-cổ nói chung và ung thư vòm họng nói riêng. Xạ trị là phương pháp chiếu tia X trực tiếp vào khối u để ức chế, tiêu diệt các tế bào ung thư.
Mang hiệu quả trong việc hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư, tuy nhiên phương pháp chiếu tia có thể gây các tác dụng phụ như bỏng da, xơ cứng phần mềm xung quanh khu vực tia xạ, các biến chứng muộn có thể ảnh hưởng tới các hoạt động sinh hoạt của người bệnh như: tổn thương tuyến nước bọt gây khô miệng, cứng hàm, xơ cứng cổ,…
Hiện nay, máy xạ trị điều biến liều (IMRT) được sử dụng trong điều trị ung thư vòm họng, giúp xác định chính xác vị trí khối u, tính toán liều lượng xạ trị, tia xạ trực tiếp vào khối u, hạn chế tối thiểu tổn thương các tế bào lành.
Phương pháp điều trị toàn thân
Ở giai đoạn đầu của bệnh ung thư vòm họng, xạ trị đơn thuần thường được chỉ định và hóa chất thường ít được sử dụng. Nếu bệnh chuyển sang giai đoạn tiến xa hơn, việc kết hợp hai phương pháp xạ trị và hóa trị sẽ được chỉ định.
Tuy nhiên tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe chung của mỗi người bệnh, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng ca bệnh và cân nhắc chỉ định phương pháp hóa - xạ trị kết hợp dựa trên nhiều yếu tố như tuổi tác, bệnh lý nền, tình trạng sức khỏe chung của người bệnh. Điều này giúp tăng hiệu quả cũng như thời gian điều trị ung thư hầu họng.
Bên cạnh thuốc hóa trị truyền thống, các thuốc nhắm trúng đích cũng đã chứng tỏ được vai trò trong điều trị ung thư vòm họng và hứa hẹn mang lại kết quả điều trị tốt hơn cho người bệnh. Ví dụ như các thuốc nhắm đích EGFR (như cetuximab…).
Cách phòng ngừa ung thư vòm họng hiệu quả
Ung thư vòm họng là bệnh lý nguy hiểm, song theo ThS.BS Lưu Thảo Ngọc, chúng ta cũng có thể phòng ngừa từ sớm nếu xây dựng lối sống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra, tầm soát sức khỏe định kỳ. Bạn có thể xây dựng lối sống khoa học với những lưu ý sau:
- Ăn nhiều thực phẩm rau, củ quả tươi giàu vitamin, khoáng chất thiết yếu cho cơ thể; hạn chế các thực phẩm, đồ ăn lên men, muối chua, đồ nướng, đồ chiên xào nhiều dầu mỡ.
- Tập thể dục, thể thao thường xuyên.
- Không sử dụng thuốc lá, hạn chế đồ uống có cồn như bia, rượu…
- Vệ sinh tai, mũi, họng sạch sẽ, điều trị dứt điểm các bệnh liên quan đến tai mũi họng (nếu có).
- Kiểm tra sức khỏe, tầm soát ung thư định kỳ ít nhất 1 lần/năm.
Ung thư vòm họng ở phụ nữ có thể được điều trị hiệu quả, cho tỷ lệ sống còn trên 5 năm lên đến hơn 90% nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm. Vì vậy việc tầm soát bệnh là vô cùng quan trọng và cần thiết.
Hiện nay, các gói tầm soát ung thư vòm họng đã được đưa vào hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nhằm đáp ứng nhu cầu thăm khám sức khoẻ và điều trị. Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong điều trị các bệnh lý ung bướu, trong đó có ung thư vòm họng. Bệnh viện được trang bị hệ máy móc, thiết bị y tế hiện đại: máy nội soi, máy chụp cắt lớp vi tính CT, MRI, phòng thí nghiệm sinh hóa gen - tế bào,… cũng như thường xuyên cập nhật tiến bộ khoa học trong nước và quốc tế trong điều trị các bệnh lý liên quan đến ung thư vòm họng, tăng hiệu quả trong tầm soát và điều trị ung thư vòm họng.
Để đặt lịch khám, tầm soát hoặc điều trị ung thư vòm họng và các bệnh ung thư tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách hàng có thể liên hệ qua:
Trên đây là thông tin về dấu hiệu ung thư vòm họng ở phụ nữ cũng như lưu ý trong cách phòng ngừa, điều trị ung thư vòm họng hiệu quả. Quan tâm đến những triệu chứng bất thường của cơ thể và chủ động thăm khám, tầm soát sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm và điều trị bệnh hiệu quả, nâng cao chất lượng sống.