Parkinson là một bệnh lý thoái hóa thần kinh tiến triển, gây ra các triệu chứng như run, cứng cơ, vận động chậm chạp và mất thăng bằng. Liệu bệnh Parkinson có chữa được không và đâu là những cách điều trị Parkinson phổ biến hiện nay.
Bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết những cách điều trị Parkinson hiệu quả để có thể hiểu thêm về căn bệnh thoái hóa thần kinh này.
Bệnh Parkinson có chữa được không?
Hiện nay, bệnh Parkinson vẫn chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn. Các phương pháp điều trị hiện có chỉ có thể giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh, ngăn ngừa bệnh tiến triển và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. (1)
Các cách điều trị Parkinson phổ biến hiện nay
Có nhiều cách điều trị Parkinson đang được áp dụng. Tùy trường hợp cụ thể mà bác sĩ có thể cân nhắc lựa chọn phương pháp phù hợp nhất với từng người bệnh để có thể cải thiện các triệu chứng bệnh. (2)
Các cách điều trị Parkinson gồm có:
1. Sử dụng thuốc
Dùng thuốc là cách điều trị Parkinson phổ biến nhất. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị Parkinson bao gồm:
- Thuốc levodopa: Levodopa là một loại thuốc giúp thay thế dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh bị thiếu hụt trong não của người bệnh Parkinson.
- Thuốc dopamine agonist: Dopamine agonist là một loại thuốc có tác dụng kích thích các thụ thể dopamine ở xinap. Tác dụng phụ của loại thuốc này bao gồm hạ huyết áp, đau bụng, buồn nôn…
- Monoamine oxidase-B (MAO-B): MAO-B là một loại thuốc giúp ngăn chặn sự phân hủy của dopamine. Thuốc có thể phát huy hiệu quả khi được sử dụng sớm hoặc kết hợp cùng các loại thuốc khác, chẳng hạn như levodopa.
- Chất ức chế Catechol O-metyltransferase (COMT): Thuốc ức chế COMT là một loại thuốc ít hoặc không có tác dụng trực tiếp lên các triệu chứng của bệnh Parkinson nhưng được sử dụng để kéo dài tác dụng của thuốc điều trị bệnh Parkinson bằng cách ngăn chặn sự phân hủy của thuốc.
- Thuốc kháng cholinergic: Nhóm thuốc này thường gồm Benztropine và Trihexyphenidyl, giúp điều trị triệu chứng run ở những người mắc bệnh Parkinson. Thuốc kháng cholinergic thường được dùng cho người bệnh trẻ có ưu thế run hoặc các trường hợp bị loạn trương lực cơ. (3)
Nhìn chung, cách điều trị Parkinson bằng thuốc có thể giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson, nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, chẳng hạn như buồn nôn, nôn, mệt mỏi và rối loạn tâm thần.
2. Phẫu thuật
Phẫu thuật là phương pháp điều trị Parkinson cuối cùng. Phẫu thuật Parkinson có thể giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh, nhưng cũng có thể gây ra một số biến chứng, chẳng hạn như nhiễm trùng và tổn thương não. (4)
Phẫu thuật thường được dành riêng cho những người đã dùng hết thuốc điều trị chứng run do Parkinson hoặc những người gặp phải những vấn đề nghiêm trọng về vận động.
Hiện nay, hai phương pháp điều trị phẫu thuật phổ biến nhất dành cho những người mắc bệnh Parkinson là DBS và Duopa™.
- Phẫu thuật DBS: Phẫu thuật DBS là một loại phẫu thuật cấy điện cực vào não để kích thích các vùng não bị tổn thương.
- Liệu pháp Duopa™: Liệu pháp Duopa được sử dụng ở những người mắc bệnh Parkinson đáp ứng tốt với levodopa.
3. Phục hồi chức năng (điều trị không dùng thuốc)
Phục hồi chức năng là một phương pháp điều trị không dùng thuốc giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson. Phương pháp này tập trung vào việc giúp người bệnh Parkinson học cách thích ứng với các triệu chứng của bệnh và duy trì khả năng vận động và chức năng hàng ngày. (5)
- Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện sức mạnh, sự cân bằng và khả năng vận động của người bệnh Parkinson.
- Liệu pháp ngôn ngữ: Liệu pháp ngôn ngữ có thể giúp cải thiện khả năng giao tiếp của người bệnh Parkinson.
- Liệu pháp vật lý: Liệu pháp vật lý có thể giúp cải thiện khả năng vận động của người bệnh Parkinson.
- Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp tâm lý có thể giúp người bệnh Parkinson đối phó với các triệu chứng và tác dụng phụ của bệnh.
Tuy nhiên, các phương pháp này chỉ giúp cải thiện các triệu chứng bệnh ở mức độ nhẹ.
Các thử nghiệm lâm sàng
Ngoài những cách điều trị Parkinson kể trên, còn có một số phương pháp điều trị Parkinson đang được thử nghiệm lâm sàng. Có thể kể đến như:
1. Ghép tế bào gốc
Ghép tế bào gốc là một phương pháp điều trị Parkinson mới đang được nghiên cứu. Phương pháp này sử dụng tế bào gốc để thay thế các tế bào thần kinh bị tổn thương trong não của người bệnh Parkinson.
Ghép tế bào gốc là một phương pháp điều trị tiềm năng cho Parkinson, nhưng hiện nay cách điều trị Parkinson này vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu. Các thử nghiệm ban đầu cho thấy ghép tế bào gốc có thể giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson, nhưng cần thêm nhiều nghiên cứu nữa để xác định hiệu quả và an toàn của phương pháp này.
2. Điều trị bằng tế bào miễn dịch
Điều trị Parkinson bằng tế bào miễn dịch là một phương pháp điều trị mới đang được nghiên cứu. Phương pháp này sử dụng tế bào miễn dịch để tấn công các tế bào thần kinh bị tổn thương trong não của người bệnh Parkinson.
Có một số nghiên cứu lâm sàng giai đoạn 1 và 2 đang được tiến hành để đánh giá hiệu quả và an toàn của điều trị Parkinson bằng tế bào miễn dịch. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, cách điều trị Parkinson này có thể giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson, bao gồm run, cứng cơ và vận động chậm chạp.
3. Điều trị bằng gen
Phương pháp này sử dụng các liệu pháp gen để sửa chữa các gen bị đột biến gây ra Parkinson. Điều trị Parkinson bằng gen được sử dụng để tạo ra các tế bào thần kinh dopamine mới, ngăn chặn sự tích tụ của protein alpha-synuclein và loại bỏ protein alpha-synuclein khỏi não.
4. Điều trị bằng các loại thuốc mới
Các nhà khoa học đang nghiên cứu các loại thuốc mới có thể giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson.
Với sự phát triển của khoa học và công nghệ, các chuyên gia nghiên cứu vẫn luôn hy vọng sẽ có cách chữa khỏi hoàn toàn bệnh Parkinson.
Tác dụng phụ hoặc rủi ro của điều trị Parkinson
Các tác dụng phụ hoặc rủi ro của điều trị Parkinson có thể khác nhau tùy thuộc vào phương pháp điều trị được sử dụng, cụ thể:
- Thuốc: Thuốc là phương pháp điều trị Parkinson phổ biến nhất. Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc Parkinson bao gồm buồn nôn và nôn, mệt mỏi, rối loạn tâm thần, các vấn đề về giấc ngủ, rối loạn vận động,…
- Phẫu thuật: Phẫu thuật là phương pháp điều trị Parkinson cuối cùng. Các tác dụng phụ thường gặp của phẫu thuật Parkinson bao gồm nhiễm trùng, tổn thương não, hiệu quả giảm dần theo thời gian,…
- Phục hồi chức năng: Phục hồi chức năng là một phương pháp điều trị không dùng thuốc giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson. Phương pháp phục hồi chức năng cho người bệnh Parkinson thường không có tác dụng phụ. Tuy nhiên, người bệnh vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi và đau đớn trong quá trình luyện tập và sau khi luyện tập.
- Các phương pháp điều trị khác: Các phương pháp điều trị Parkinson khác, chẳng hạn như ghép tế bào gốc, điều trị bằng tế bào miễn dịch và điều trị bằng gen,… vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu. Do đó, chưa thể kết luận chính xác về các tác dụng phụ và rủi ro của các phương pháp này.
Để hạn chế tối đa các tác dụng phụ, rủi ro của những cách điều trị Parkinson, cần lưu ý:
- Trao đổi với bác sĩ về các tác dụng phụ hoặc rủi ro có thể xảy ra
- Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ về cách sử dụng thuốc hoặc các phương pháp điều trị khác
- Thường xuyên thăm khám định kỳ để bác sĩ có thể kiểm tra và theo dõi sức khỏe
Ngoài ra, người bệnh Parkinson cũng có thể thực hiện một số thay đổi lối sống để giúp cải thiện các triệu chứng và giảm thiểu tác dụng phụ của điều trị, chẳng hạn như:
- Tập thể dục thường xuyên
- Ăn uống lành mạnh
- Ngủ đủ giấc
- Giảm căng thẳng
Chăm sóc bệnh nhân điều trị bệnh Parkinson
Việc chăm sóc đúng cách đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người bệnh Parkinson duy trì chất lượng cuộc sống. Khi chăm sóc bệnh nhân đang thực hiện các cách điều trị Parkinson, cần lưu ý: (6)
- Lắng nghe và thấu hiểu: Người bệnh Parkinson có thể cảm thấy lo lắng, buồn bã và thất vọng về tình trạng bệnh của mình. Người chăm sóc hãy dành thời gian để lắng nghe và thấu hiểu những cảm xúc của người bệnh.
- Hỗ trợ trong các hoạt động hàng ngày: Người bệnh Parkinson có thể gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày như ăn uống, tắm rửa, vệ sinh cá nhân, đi lại,… Vì vậy, cần giúp đỡ người bệnh trong những hoạt động này để đảm bảo người bệnh có thể tự chăm sóc bản thân một cách tốt nhất.
- Tạo môi trường an toàn: Người bệnh Parkinson có thể dễ bị té ngã do run, cứng cơ và mất thăng bằng. Cần hãy tạo môi trường an toàn cho người bệnh bằng cách sắp xếp đồ đạc gọn gàng, tránh vật cản; trải thảm ở các khu vực dễ trơn trượt; lắp đặt tay vịn ở cầu thang, nhà tắm,…
- Khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động: Tập thể dục thường xuyên giúp cải thiện các triệu chứng của Parkinson và tăng cường sức khỏe tổng thể. Hơn nữa, việc tham gia các hoạt động xã hội giúp người bệnh duy trì tinh thần lạc quan, tích cực. Nên dành thời gian tâm sự với người bệnh, khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động thể dục nhẹ nhàng, phù hợp với tình trạng sức khỏe hoặc tham gia các hoạt động nhóm, các câu lạc bộ,…
Ngoài ra, người chăm sóc bệnh nhân điều trị bệnh Parkinson cũng cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ về cách sử dụng thuốc và các phương pháp điều trị khác cho người bệnh và thường xuyên theo dõi tình trạng sức khỏe của người bệnh để phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra.
Để đặt lịch thăm khám, điều trị bệnh tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:
Bệnh Parkinson dù không thể chữa trị hoàn toàn nhưng không đồng nghĩa với việc chúng ta không thể kiểm soát hay cải thiện cuộc sống cho người bệnh. Nhờ sự tiến bộ trong y học và công nghệ, ngày nay có nhiều cách điều trị Parkinson giúp giảm thiểu triệu chứng và mang lại cuộc sống chất lượng hơn cho người bệnh. Với sự nỗ lực không ngừng trong nghiên cứu, hy vọng trong tương lai sẽ có thêm nhiều biện pháp cải thiện triệu chứng bệnh Parkinson hay thậm chí là chữa khỏi hoàn toàn cho người mắc bệnh Parkinson.
