Chắc chắn nhiều người đã quen thuộc với cây xấu hổ, hay còn được biết đến với tên gọi cây mắc cỡ do đặc điểm độc đáo của nó. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến những lợi ích tuyệt vời và các bài thuốc quý mà loài cây này mang lại cho sức khỏe. Bài viết hôm nay sẽ giải đáp thắc mắc cho quý độc giả về cây xấu hổ chữa bệnh gì và lợi ích của cây xấu hổ.
Đặc điểm về cây xấu hổ
Cây xấu hổ, còn được biết đến với các tên gọi như cây trinh nữ, cây mắc cỡ, hay cây e thẹn, thuộc họ Mimosaceae (Trinh nữ) với tên khoa học là Mimosa pudica L. var. hispida Brenan. Tên gọi của chúng phản ánh đặc điểm độc đáo, khiến lá và thân cây co lại, thu mình như thể hiện sự xấu hổ khi bị chạm vào.
Cây xấu hổ là cây cỏ mọc thành bụi lớn, thân cây nhỏ chứa nhiều gai và phân nhánh rậm rạp. Lá cây có hình dạng lông chim kép hai lần, với cuống phụ giống như dạng chân vịt, và khi bị chạm vào, lá bắt đầu cụp lại.
Mỗi lá của cây xấu hổ có khoảng từ 15 - 20 đôi lá chét, với cuống lá nhỏ và phủ lông trắng cứng. Phần hoa của cây có màu tím đỏ, tụ lại thành hình trái xoan, trong khi quả của nó có hình ngôi sao với hạt nhỏ hình trái xoan.
Ngày nay, chúng ta thường gặp hai loại cây xấu hổ phổ biến là cây xấu hổ tía (hay còn gọi là cây xấu hổ đỏ) và cây xấu hổ trắng. Tuy nhiên, loại cây xấu hổ trắng không có nhiều đặc tính dược nên chủ yếu được sử dụng cho mục đích trang trí, làm hàng rào, và không phổ biến trong lĩnh vực y học.
Còn cây xấu hổ đỏ là một loại cây phổ biến, thường có hoa màu đỏ tím. Được biết đến với đặc tính dược tính cao, loại cây này được ứng dụng trong lĩnh vực y học cũng như trong các bài thuốc dân gian với hiệu quả đáng kể.
Thành phần và công dụng của cây xấu hổ
Toàn bộ cây xấu hổ chứa các thành phần hóa học, bao gồm một loại Alkaloid là acid amin tự nhiên. Trong lĩnh vực y học, alkaloid thường được sử dụng như một chất giảm đau và gây tê. Các thành phần chính có trong cây xấu hổ bao gồm: Minosin, Flavonoid, Crocetin, acid amin, các loại alcohol, và acid hữu cơ.
Hạt cây chứa Selen và chất nhầy. Lá cây chứa hoạt chất tương tự như Adrenalin và Selen. Những thành phần này có thể hỗ trợ quá trình vận chuyển máu đến tim.
Cây xấu hổ chữa bệnh gì?
Cây xấu hổ sử dụng rễ và cành lá làm bộ phận chính để chế biến thuốc. Rễ thường được đào quanh năm, sau đó thái mỏng và phơi hoặc sấy khô. Cành lá được thu hái vào mùa hạ, có thể sử dụng tươi hoặc phơi khô. Với hữu ích như vậy thì cây xấu hổ chữa bệnh gì?
Cây xấu hổ mang đến một số tác dụng nổi bật, bao gồm:
- Hỗ trợ điều trị vấn đề về giấc ngủ: Giúp giảm triệu chứng mất ngủ, khó ngủ, và trằn trọc.
- Hỗ trợ điều trị động kinh: Cung cấp sự hỗ trợ trong quá trình điều trị các trường hợp động kinh.
- Hỗ trợ chữa đầy bụng chậm tiêu: Có tác dụng hỗ trợ giảm triệu chứng đầy bụng chậm tiêu.
- Hỗ trợ điều trị viêm khí quản mạn tính: Có tác dụng hỗ trợ điều trị các trường hợp viêm khí quản kéo dài.
- Chữa đau lưng, đau nhức xương khớp, chân tay tê bại: Mang lại hiệu quả trong việc giảm đau và cải thiện tình trạng như đau lưng, đau nhức xương khớp, cũng như tê bì ở chân tay.
Ngoài ra theo nghiên cứu của y học hiện đại, cây xấu hổ còn có tác dụng như:
- Khảo sát thực hiện tại Đại học Ấn Độ vào năm 2001 đã chỉ ra rằng dịch tiết từ rễ khô của cây xấu hổ chứa hoạt chất Minosa có khả năng ức chế các hoạt động của men Hyaluronidase và Protease, những men thường xuất hiện trong nọc của rắn độc.
- Ngoài ra, dịch tiết từ lá cây xấu hổ cũng được xem xét về tác dụng chống co giật, có thể hỗ trợ ngăn chặn co giật do Pentylentetrazol và Strychnin gây ra. Tuy nhiên, không phải mọi loại cơn co giật, đặc biệt là do N-methyl-D-aspartate, đều bị ức chế bởi chất dịch tiết từ lá xấu hổ.
- Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng tác dụng chống lo âu của xấu hổ có thể sánh kịp với hiệu quả của Diazepam. Các tính chất trong cây xấu hổ có thể hỗ trợ trong điều trị lo âu và trầm cảm, nhất là khi sử dụng loại thuốc Tricyclic.
- Tại Đại học Veracruz (Mexico), nghiên cứu đã ghi nhận rằng chiết xuất từ lá khô xấu hổ có tác dụng chống lại các dấu hiệu của trầm cảm.
Còn theo y học cổ truyền, cây xấu hổ có tác dụng:
- Cây xấu hổ đã trở thành một nguồn liệu tự nhiên phổ biến trong việc điều trị nhiều vấn đề sức khỏe khác nhau. Được ứng dụng rộng rãi, cây xấu hổ đã chứng minh sự hiệu quả trong việc hỗ trợ điều trị suy nhược thần kinh, viêm phế quản, mất ngủ, viêm kết mạc cấp tính, viêm gan, đau dạ dày, sỏi đường tiết niệu, huyết áp cao, và phong thấp.
- Ngoài ra, cây xấu hổ còn được sử dụng bằng cách giã nát và đắp ngoài để xử lý các tình trạng chấn thương và viêm da mủ. Rễ của cây xấu hổ được biết đến với khả năng hỗ trợ trong điều trị đau lưng, đau nhức xương khớp, tê liệt tay chân, và kinh nguyệt không đều.
- Cả cành và lá của cây xấu hổ cũng mang lại nhiều lợi ích trong hỗ trợ điều trị suy nhược thần kinh, mất ngủ, và trằn trọc. Hơn nữa, hạt của cây xấu hổ có thể được sử dụng làm giảm các triệu chứng hen suyễn và cũng có thể gây nôn khi cần thiết. Điều này làm cho cây xấu hổ trở thành một lựa chọn tự nhiên và đa năng cho các phương pháp chăm sóc sức khỏe tự nhiên.
Lưu ý khi dùng cây xấu hổ
Khi sử dụng cây xấu hổ trong mục đích điều trị hoặc chăm sóc sức khỏe, quan trọng nhất là phải tuân thủ các lưu ý sau đây để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
- Tránh sử dụng nếu có dị ứng với bất kỳ thành phần nào trong dược liệu.
- Không nên dùng cho người mắc bệnh hàn và người suy nhược cơ thể.
- Phụ nữ mang thai không nên sử dụng cây xấu hổ.
- Tránh sự kết hợp của cây xấu hổ với cây mimosa trong việc sử dụng thuốc.
- Luôn tuân thủ hướng dẫn về liều lượng được đề xuất. Sử dụng quá liều có thể gây hại cho sức khỏe, trong khi sử dụng liều lượng thấp hơn có thể không mang lại hiệu quả.
- Trước khi bắt đầu sử dụng cây xấu hổ hoặc bất kỳ loại thảo mộc nào khác, nên thảo luận với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Họ có thể cung cấp thông tin về tương tác với thuốc khác, đặc điểm sức khỏe cá nhân và liều lượng phù hợp.
Cây xấu hổ tưởng như chỉ là một loại cây dại mọc tự nhiên, nhưng độ hiệu quả của nó trong việc chữa trị nhiều bệnh thật đáng ngờ. Điều đặc biệt là chi phí cho việc sử dụng cây xấu hổ rất hợp lý so với các phương pháp điều trị khác. Trên đây là một tổng hợp đầy đủ về thông tin và cây xấu hổ chữa bệnh gì và cách sử dụng cây xấu hổ trong các phương pháp chăm sóc sức khỏe hiệu quả nhất. Hy vọng rằng bài viết sẽ cung cấp thông tin hữu ích cho quý vị đọc giả.
