Cúng đất đai còn được gọi là cúng thổ địa, thổ công, cúng tạ đất, v.v.. Đây được xem là nghi thức truyền thống của người phường Đông nói chung và người Việt Nam nói riêng. Nghi lễ này vô cùng thiêng liêng với nhiều giá trị ý nghĩa về mặt tín ngưỡng và văn hóa sâu sắc. Vậy cúng đất đai là gì? Cách cúng đất đai trong nhà như thế nào? Cùng Mua Bán tìm hiểu cách bày mâm cúng và văn khuấn thông qua bài viết sau đây nhé!
I. Cúng đất đai là gì?
Lễ cúng đất đai (còn gọi là lễ cúng Thổ Công) là một trong những ngày lễ quan trọng đối với Phương Đông và đặc biệt đối với những người theo tin ngưỡng Phật Giáo.
Cúng đất đai là nghi thức lễ cúng thần linh nhằm báo cáo với thần Thổ Công, Thổ Địa những công việc đã làm trong năm cũ. Mục đích lễ cúng đất đai nhằm cảm tạ và cầu xin các vị thần phù hộ công việc làm ăn trong năm mới được nhiều thuận lợi và may mắn.
II. Ý nghĩa lễ cúng thổ địa đất đai
Theo quan niệm dân gian, mỗi một mảnh đất nơi chúng ta sinh sống, làm việc đều có những vị thần linh trấn giữ và bảo hộ. Thổ công chính là mẹ đất, là vị thần cai trị đất đai.
Do đó, lễ cúng đất đai mang ý nghĩa cảm tạ sự nâng đỡ, bảo hộ của Thổ công. Đồng thời, cầu xin Thổ Công phù hộ độ trì cho gia đình có một năm làm ăn phát tài, phát đạt.
Lễ cúng đất đai thổ công được tổ chức với nhiều mục đích khác nhau. Thông thường, người làm lễ thành tâm khấn vái để xin phép động thổ xây dựng, làm ăn, các công việc liên quan đến đai như san lấp đất, đào giếng khoan,…
III. Cúng đất đai vào ngày nào
Xác định thời làm lễ cúng đất đai rất quan trọng. Thông thường thời gian diễn ra lễ cúng đất đai sẽ được tổ chức vào 2 thời điểm sau đây:
- Lễ cúng đất đai cuối năm: Như theo phong tục, Lễ cúng đất đai cuối năm sẽ thực hiện vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm và trùng với ngày lễ cúng ông Công ông Táo.
- Lễ cúng đất đai đầu năm: Ở hầu hết các vùng miền của nước ta lễ cúng tạ đất đai đầu nằm thường tổ chức vào Mùng 3 hoặc Mùng 4 Tết.
Lưu ý: Gia chủ nên xem xét tử vi của bản thân để tổ chức vào ngày giờ phù hợp với vận mệnh của mình, tránh những ngày giờ xung khắc, kiêng kỵ để mọi việc được suôn sẻ nhất.
IV. Cách cúng đất đai Thổ Công
Cách cúng đất đai trong nhà và ngoài trời nhìn chung khá giống nhau. Dưới đây là từng bước hướng dẫn cho bạn cách cúng đất đai:
- Bước 1: Xem ngày giờ cẩn thận trước khi thực hiện lễ cúng. Cách tốt nhất nên chọn ngày hợp với tuổi và vận mệnh của gia chủ để tổ chức.
- Bước 2: Chuẩn bị mâm cúng đất đai đầy đủ đồ ăn và trà bánh. Hiện nay có 2 loại mâm cúng đất đai được sử dụng phổ biến là mâm cúng mặn và mâm cúng chay (dành cho người theo đạo Phật).
- Bước 3: Sau khi đã chuẩn bị hoàn tất mâm cúng, gia chủ sẽ thắp đèn thờ hoặc đèn sáp phù hợp với không gian của buổi cúng.
- Bước 4: Tiến hành đọc bài văn khấn cúng đất đai là đã hoàn thành xong lễ cúng.
Lưu ý:
- Tuyệt đối nên tránh những ngày đại kỵ như Thọ Tử, Tam nương, Nguyệt kỵ,…
- Lễ cúng đất đai có thể được tổ chức ở nhiều không gian khác nhau. Đa phần lễ cúng đúng chuẩn nhất là được thực hiện ở ngoài trời. Tuy nhiên gia chủ cũng có thể thực hiện lễ cúng trong nhà để thay thế.
V. Chuẩn bị mâm cúng đất đai gồm những gì
Mâm cúng đất đai chính là lòng thành mà gia chủ muốn gửi đến vị Thổ thần. Đây là lễ vật để tạ ơn sự giúp đỡ của Thần trong thời gian đã qua cũng như hy vọng Thổ công sẽ tiếp tục nâng đỡ để gia chủ tránh xa nhiều vận hạn đeo bám, gia đạo bình an và thăng tiến trong sự nghiệp.
Việc chuẩn bị mâm cúng đất đai cần phải đầy đủ và chỉn chu nhất có thể. Hiện nay, có 2 loại mâm cúng đất đai phổ biến đó là mâm cúng chay và mâm cúng mặn. Tùy theo phong tục của mỗi gia đình sẽ có những cách chuẩn bị khác nhau. Nếu bạn chưa có kinh nghiệm hãy tham khảo cách chuẩn bị mâm cúng đất đai được chia sẽ ở dưới đây:
1. Chuẩn bị mâm cúng mặn
Một mâm cúng đất đai bao gồm các loại lễ vật sau đây:
- Gà luộc nguyên con (nên chọn gà trống) hoặc có thể dùng chân giò luộc để thay thế
- Hoa cúng (thường chọn hoa cúc, hoa đồng tiền,…)
- Nhang
- Đèn thờ hoặc đèn cầy
- Trầu cau
- Trà, thuốc là
- Nước lọc, nước ngọt
- Rượu trắng
- Gạo, muối
- Cháo trắng
- Bánh kẹo
Đối với mâm cúng lễ mặn có thể chuẩn bị linh hoạt, dựa vào điều kiện và phong tục tập quán của mỗi gia đình sẽ có những cách chuẩn bị khác nhau. Chỉ cần đảm bảo mâm cúng đất đai có những món cơ bản như: Gà Trống Thiến hoặc Chân Giò Heo, rượu trắng, nước ngọt, trà khô, nước, gạo và cuối cùng là muối.
2. Chuẩn bị mâm cúng chay
Mâm cúng chay thường được thực hiện đối với các gia đình theo đạo Phật. Trong trường hợp này, việc bày mâm cúng đất đai không cần quá cầu kỳ, chỉ cần chuẩn bị đơn giản với các món sau đây:
- Hoa tươi
- Trái cây
- Một số món ăn chay
- Hương đèn đặt ở bàn thờ Phật
VI. Cách bài trí mâm lễ cúng đất đai
Theo tập tục dân gian lâu đời cách bài trí mâm lễ cúng đất đai như sau:
- Từ phía ngoài nhìn vào bát hương của thổ thần sẽ nằm ở giữa, bên trái sẽ là bát hương của bà cô Tổ, bên phải chính là bát hương tổ tiên. Lễ vật còn lại thì xếp ngay ngắn theo thứ tự.
- Khi cúng thì trước hết phải khấn xin phép Thổ Công cho phép tổ tiên về hưởng lễ.
- Nếu ta không xin phép, ngài sẽ không cho tổ tiên của ta về phù hộ giúp đỡ ta xây dựng thuận lợi hay may mắn bình an cho con cháu.
- Cũng có một vài sự tích rằng người miền nam trước khi cúng lễ cho Thổ Công phải ăn trước một miếng vì ngày trước ngài từng bị đầu độc vì vậy ngài rất sợ, phải có người ăn trước ngài mới dám nhận và hưởng lễ. Miền Bắc thì vẫn cúng bình thường.
VII. Vàng mã cúng thổ công cần chuẩn bị những gì
Bên cạnh các lễ vật được chuẩn bị như đã chia sẻ bên trên, vàng mã chính là thứ không thể thiếu được trong lễ cúng đất đai. Tùy thuộc vào từng gia đình mà có cách chuẩn bị vàng mã khác nhau. Một mâm vàng mã cúng đất đai Thổ Công gồm có:
- Bộ ngũ phương gồm 5 ông ngựa với 5 màu sắc hoàn toàn khác nhau như đỏ, trắng, xanh, vàng tím. Năm ông ngựa sẽ đi kèm với 5 bộ mũ áo và cờ kiếm. Ngoài ra nên đặt 10 lễ tiền vàng trên lưng của 5 ông ngựa.
- Bộ thần linh gồm ông ngựa màu đỏ đi kèm với cờ, áo mũ, kiếm và tiền vàng.
- Đĩa lớn đựng 50 lễ vàng
- 1 cây vàng hoa đỏ
- 1 cây vàng ngũ phương
VIII. Bài bài cúng thổ thần đất đai
Sau khi bắt đầu lễ cúng, gia chủ khấn xin và đọc bài cúng đất đai dưới đây:
Hôm nay là ngày mùng 2 (hoặc 16) tháng …. năm ….
Gia chủ thành tâm xin dâng hương hoa quả, gạo muối, giấy tiền vàng bạc, bánh kẹo, …. cúng cho các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực này.
Vậy xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực này thọ nhận chứng minh ủng hộ cho gia chủ. NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)
Mô Phật - Lễ vật của gia chủ có điều gì sơ sót, gia chủ xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực niệm tình, hoan hỉ tha thứ.
MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (3 lần) (bài cúng này nguyện 2 lần)
Khi nhang sắp tàn, đọc:
NAM MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT (7 lần)
Mô Phật - Lễ cúng tới đây đã kết thúc.
Gia chủ xin tất cả các Chư Thần, Ông Bà, các vị khuất mày khuất mặt, cô bác đất đai trong khu vực ở đâu trở về đó, và cho gia chủ xin cáo thỉnh lễ vật.
MÔ QUAN THẾ ÂM BỒ TÁT chứng minh (3 lần)
(trộn gạo muối rải trước, đốt giấy tiền sau)
IX. Văn khấn cúng đất đai trong nhà
Thực hiện nghi thức cúng đất đai, gia chủ cần phải lưu ý đến quá trình đọc văn khuấn. Cần phải đọc chính xác và rõ ràng để thể hiện lòng thành kính với các vị thần linh. Dưới đây là văn khuấn cúng đất đai trong nhà chi tiết nhất:
Nam Mô A Di Đà Phật! (lặp lại 3 lần)
Con kính lạy Quan đương xứ thổ địa chính thần.
Con kính lạy Thổ địa Ngũ phương Long mạch Tôn thần.
Hôm nay nhằm ngày…tháng…năm…, nhằm tiết…
Chúng con là… Ngụ tại…
Hôm nay con thành tâm sắm sanh phẩm vật, hương hoa phù tửu lễ nghi, trình cáo Chư vị Tôn Thần về việc lễ tạ thần Thổ Địa.
Gia đình con có duyên lành mà đến an cư lạc nghiệp nơi này. Tạ ơn Thổ thần che chở, ban ân, đất này được phong thủy yên lành, khí sung, mạch vượng, bốn mùa không hạn ách tai bay, tám tiết có điềm lành tiếp ứng. Trong ngoài ấm êm, sung túc, toàn gia mạnh khỏe.
Hôm nhằm ngày lành tháng tốt, chúng con đã sắm sửa lễ tạ mong báo đáp ân thâm, tỏ lòng tôn kính. Kính xin Chư vị Tôn Thần lai giáng án tiền, nhận hưởng lễ vật, chứng minh tâm đức.
Kính mong thần linh Thổ địa sẽ tùy duyên ứng biến phù hộ cho gia đình con được an cư lạc nghiệp, đạt như ước nguyện, cho nhà cao cửa rộng, tăng tài thăng tiến, cho nhân vật hưng long.
Xin kính thỉnh Bản gia tiên tổ liệt vị chân linh đồng lai hâm hưởng.
Cẩn cáo!
Nam Mô A Di Đà Phật! (lặp lại 3 lần)
X. Một số điều lưu ý khác khi cúng đất đai nhà cửa thổ công
Ngoài những vấn đề được đề cập bên trên cần lưu ý một số điều đặc biệt quan trọng sau đây:
- Lễ cúng đất đai là xuất phát từ lòng thành vì vậy nên thành tâm khấn vái. Người thực hiện không nên quá nặng chấp niệm, mong cầu và tham lam.
- Theo các vị Sư thầy, trong lễ cúng Thổ công không nên sát sanh, giết mổ gia súc, gia cầm.
- Gia chủ nên tắm rửa sạch sẽ, ăn mặc chỉn chu, lịch sự khi thực hiện nghi lễ cúng bái.
- Có thể chép kinh ra giấy hoặc lưu lại trên điện thoại để đọc. Tuyệt đối không để kinh dưới đất vì đây được xem là hành động bất kính với Thần linh. Bên cạnh đó cần có thái độ nghiêm túc, thành tâm khi đọc kinh.
