Mâm ngũ quả là một phần không thể thiểu của những ngày tết. Mặc dù vậy, mỗi vùng miền lại có những phong cách bày khác nhau. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết cách làm mâm ngũ quả ngày tết của từng vùng miền để ứng dụng khi cần nhé.
Mâm ngũ quả ngày tết có ý nghĩa đặc biệt
1. Ý nghĩa của cách làm mâm ngũ quả ngày tết
Mâm ngũ quả ngày tết không đơn giản chỉ là một mâm để cúng gia tiên mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc. Theo phong thủy, mâm ngũ quả gồm 5 loại quả tượng trưng cho ngũ hành Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Việc trưng 5 loại quả tượng trưng cho điều này mang ý nghĩa may mắn và cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới. Theo đó, các loại quả phải có đủ 5 màu trắng, xanh, đen, đỏ, vàng thì mới đúng ý nghĩa.
Khi làm mâm ngũ quả theo phong thủy, chúng ta có thể tùy ý lựa chọn các loại quả khác nhau. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều chọn nải chuối để tượng trưng cho hành Mộc với ý nghĩa nâng đỡ, đùm bọc, quả bưởi tượng trưng cho hành Thổ tượng trưng cho sự sung túc, cầu lộc. Mặc dù vậy, chúng ta vẫn có thể chọn lựa loại quả theo ý muốn của mình nếu muốn bày mâm ngũ quả không có chuối, miễn là bảo đảm ý nghĩa và tính thẩm mỹ.
2. Cách làm mâm ngũ quả ngày tết của ba miền
Mặc dù đều mang một ý nghĩa chung nhưng cách bày mâm ngũ quả trên bàn thờ ở ba miền vẫn có những nét đặc sắc riêng. Chúng ta sẽ đi tìm hiểu chi tiết vấn đề này.
2.1. Mâm ngũ quả miền Bắc
Trên mâm ngũ quả của miền Bắc thường bao gồm các loại quả như chuối, bưởi(có thể thay bằng phất thủ), cam, quất, táo, đào,... Mỗi loại quả đều có một ý nghĩa riêng nhưng tựu chung lại là đều mong gia đình sum vầy, tài lộc dồi dào, sung túc. Cách bày mâm ngũ quả của miền bắc cũng tương đối đơn giản. Thường nải chuối sẽ được đặt dưới cùng. Kế đến là quả màu vàng (thường là bưởi hoặc phật thủ) được đặt nổi bật ở chính giữa. Các loại quả nhỏ hơn sẽ được bày biện xung quanh cho phù hợp. Đây được coi là một trong những cách bày mâm ngũ quả đẹp, đơn giản nhưng lại rất hài hòa và bảo đảm yếu tố phong thủy.
Mâm ngũ quả miền Bắc
2.2. Mâm ngũ quả miền Trung
Cách làm mâm ngũ quả ngày tết ở miền Trung cũng tương tự như miền Bắc. Trong đó, quả to và nặng sẽ được đặt dưới cùng để làm bệ đỡ cho những quả nhỏ hơn. Cuối cùng là đến những quả nhỏ hơn.
2.3. Mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam
Cách làm mâm ngũ quả ngày tết ở miền Nam không giống miền Bắc hoặc miền Trung và bị ảnh hưởng bởi tên gọi các loại quả. Nếu đang tìm hiểu cách bày mâm ngũ quả không có chuối thì chúng ta sẽ tham khảo cách bày của miền này.
Theo đó, người miền Nam không bày chuối vì quan niệm rằng “chuối” đọc chệch đi sẽ thành “chúi”, ngụ ý rằng không thể ngẩng đầu lên được. Cũng tương tự, cam quýt sẽ không được sử dụng trong mâm bởi câu nói “quýt làm cam chịu”. Ngược lại, những loại quả được bày trên mâm ngũ quả sẽ có tên gọi như mang đến điềm lành. Chúng bao gồm sung(ngụ ý sung túc), đu đủ(ngụ ý đầy đủ),...
Chính vì thế, chúng ta thường bắt gặp các mâm ngũ quả có các loại trái cây dừa, xoài, đu đủ, mãng cầu(cầu vừa đủ xài). Đây cũng chính là những mong ước trong năm mới được gửi gắm vào mâm quả. Cũng vì lý do này mà cách làm mâm ngũ quả ngày tết của miền Nam khá đơn giản. Những loại trái cây lớn sẽ được đặt trước để đỡ những quả nhỏ hơn được đặt lên trên. Tổng thể sẽ tạo thành hình tháp. Ngoài ra, dưa hấu với ngụ ý “xanh vỏ đỏ lòng” cũng rất được yêu thích trong dịp tết ở miền Nam.
Mâm ngũ quả miền Nam
3. Một số chú ý trong cách làm mâm ngũ quả ngày tết
Mặc dù có những khác biệt về cách bày cũng như các loại quả nhưng các vùng miền đều giống nhau về mặt ý nghĩa của mâm ngũ quả. Do đó, để có được mâm ngũ quả đẹp nhất, chúng ta cần chú ý một số vấn đề sau:
- Nếu chọn bày mâm ngũ quả theo phong thủy, bạn cần chú ý chọn đầy đủ các màu sắc cho cân bằng. Ví dụ, hành Kim là màu trắng, bạn có thể cân nhắc dưa lê trắng, lê trắng. Hành Mộc là màu xanh lá, dưa hấu, xoài xanh, đu đủ xanh,.... Hành Thủy là màu đen, bạn có thể chọn nho đen, vú sữa hay các loại quả có màu sẫm. Hành Hỏa là màu đỏ, táo đỏ, hồng, thanh long là những loại quả đạt yêu cầu. Cuối cùng là hành Thổ - màu vàng, chúng ta có thể chọn cam, quýt, dưa hấu vàng, bưởi…
- Nếu bày mâm ngũ quả theo miền Nam, bạn nên cân nhắc ý nghĩa và tên gọi các loại quả, không nên chọn các loại quả không có sự kết nối hay rời rạc.
- Không nên bày quả khi quả đang ướt. Điều này sẽ khiến cho quả nhanh bị hư hỏng, thối rữa. Nếu rửa, bạn nên dùng khăn sạch lau khô quả trước khi bày.
- Không nên chọn quả quá chín: Mâm ngũ quả ngày tết sẽ được trưng nhiều ngày. Do đó, chúng ta không nên chọn quả quá chín bởi chúng có thể khiến quả nhanh hỏng.
Cần chọn lựa kỹ các loại quả để bày mâm
Trên đây là một vài thông tin về cách làm mâm ngũ quả ngày tết theo từng vùng miền để chúng ta dễ dàng tham khảo. Dù có nhiều cách bày khác nhau nhưng tựu chung, mâm ngũ quả đều đại diện cho những ước mong một năm mới bình an và sung túc. Hãy chuẩn bị sẵn sàng thôi nào, một năm mới sắp đến rồi. ABCSport kính chúc bạn năm mới thật nhiều sức khỏe, vạn sự hanh thông!
