UTI là gì? Cách nhận biết và phòng ngừa nhiễm trùng đường tiểu

UTI hay còn gọi là nhiễm trùng đường tiểu, nhiễm trùng đường tiết niệu là một vấn đề y tế khá phổ biến. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu một số nguy cơ dẫn đến nhiễm trùng đường tiểu và cách phòng ngừa nhé!

UTI là gì?

UTI (Urinary tract infection), hay còn gọi là nhiễm trùng tiết niệu, là tình trạng phổ biến mà bất kỳ phần nào của hệ thống tiết niệu đều có thể bị ảnh hưởng. Đây là một trong những vấn đề y tế phổ biến hiện nay.

Ở nữ giới, có khoảng 50 - 60% trường hợp từng gặp phải nhiễm trùng đường tiểu ít nhất một lần trong đời, mức độ cao hơn khoảng 30 lần so với nam giới. Các yếu tố như quan hệ tình dục cũng tăng nguy cơ mắc bệnh. Người trưởng thành, đặc biệt là người già và những người phải đặt ống thông tiểu, thường là nhóm có nguy cơ cao.

Nguyên nhân gây ra UTI là gì?

Nguyên nhân chính của nhiễm trùng đường tiểu (UTI), chiếm khoảng 80% trường hợp, thường là do vi khuẩn E. coli, một loại vi khuẩn thường gặp trong ruột già. Tuy nhiên, cũng có nhiều loại vi khuẩn khác có thể gây nhiễm trùng, nhưng ít gặp hơn.

Ngoài ra, nấm như Candida và Cryptococcus spp cũng có thể gây ra UTI, cũng như một số ký sinh trùng như Trichomonas và Schistosoma. Trong số này, Schistosoma gây ra nhiều vấn đề khác nhau, trong đó nhiễm trùng bàng quang chỉ là một phần nhỏ của quá trình lây nhiễm phức tạp của nó.

Những yếu tố nguy cơ dẫn đến UTI

UTI được xem là tình trạng ai cũng có thể mắc phải một lần trong đời, đặc biệt là phụ nữ. Nhưng nếu có các yếu tố nguy cơ sau đây, thì tỉ lệ mắc UTI sẽ càng cao hơn.

Tắc nghẽn đường tiểu

Tắc nghẽn đường tiểu có thể do nhiều nguyên nhân như sỏi thận, co thắt niệu đạo, phì đại tuyến tiền liệt hoặc các bất thường về cấu trúc trong hệ thống tiểu niệu. Điều này phụ thuộc vào khả năng rửa trôi của dòng nước tiểu. Để xâm nhập và gây nhiễm trùng, các vi khuẩn thường phải đối mặt với sức đề kháng của dòng nước tiểu, bởi vì chúng phải "đấu tranh ngược dòng" để di chuyển lên từ niệu đạo qua bàng quang, niệu quản và cuối cùng là thận.

Khác biệt về cấu trúc đường tiết niệu

Sự khác biệt giữa cấu trúc hệ thống tiểu niệu ở phụ nữ so với nam giới đã được nhiều nghiên cứu đề cập. Phụ nữ thường dễ bị tổn thương hơn do UTI, chủ yếu bởi vì niệu đạo của họ ngắn và có lối ra (hoặc lối vào cho vi khuẩn) gần với hậu môn và âm đạo.

Nhiễm trùng đường tiểu qua ống thông tiểu

Bệnh nhân sử dụng ống thông tiểu cũng đối mặt với nguy cơ cao hơn về UTI, vì ống thông không có hệ thống miễn dịch tự nhiên để loại bỏ vi khuẩn và kết nối trực tiếp với bàng quang.

Mặc dù các ống thông được thiết kế để giảm tỷ lệ nhiễm trùng, bằng cách kết hợp các chất kháng khuẩn để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn, nhưng chúng vẫn gặp phải những hạn chế như hiệu quả ngắn hạn và chi phí cao. Các nhà điều trị cũng có lo ngại về sự phát triển tiềm ẩn của vi khuẩn trong ống thông.

Sử dụng các biện pháp tránh thai

Các biện pháp tránh thai cũng có thể gây ra nguy cơ viêm đường tiết niệu ở phụ nữ. Nhiều báo cáo chỉ ra rằng việc sử dụng màng ngăn hoặc bao cao su với chất diệt khuẩn có thể tăng nguy cơ mắc nhiễm trùng đường tiểu. Đặc biệt, phụ nữ có quan hệ tình dục thường xuyên cũng có nguy cơ cao hơn. Thuật ngữ "viêm bàng quang tuần trăng mật" được sử dụng để mô tả nhiễm trùng đường tiểu sau quan hệ tình dục lần đầu hoặc sau một thời gian ngắn có hoạt động tình dục thường xuyên.

Tuổi tác

Tuổi tác có thể là một yếu tố quan trọng đối với nguy cơ mắc UTI. Nam giới trên 60 tuổi đặc biệt dễ bị ảnh hưởng vì nhiều người ở độ tuổi này phát triển các vấn đề liên quan đến tuyến tiền liệt, dẫn đến tình trạng bàng quang chậm và không hoàn hảo. Các bệnh nhân lớn tuổi, cả nam và nữ, cũng có nguy cơ tăng lên về việc mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD), do không sử dụng bao cao su như các thế hệ trẻ hơn.

Nhiễm trùng ở các khu vực liên quan

Nhiễm trùng trong các khu vực liên quan đến hệ thống tiết niệu cũng có thể xảy ra. Đôi khi, những người mắc bệnh nhiễm trùng máu có thể gặp phải vi khuẩn nằm trong thận, gọi là sự lây truyền máu. Tương tự, những người có các khu vực bị nhiễm trùng liên quan đến đường tiểu (như tuyến tiền liệt, tinh hoàn hoặc cung rò) cũng có nguy cơ cao mắc UTI.

Bệnh nhân đã trải qua phẫu thuật niệu đạo

Bệnh nhân sau khi trải qua phẫu thuật hoặc các thủ tục kiểm tra liên quan đến hệ thống tiểu cũng có nguy cơ cao mắc nhiễm trùng. Điều này cũng được coi là một trong những nguyên nhân gây ra nhiễm trùng đường tiểu.

Phụ nữ mang thai

Mang thai không được cho là tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu theo một số bác sĩ lâm sàng. Tuy nhiên, một số khác lại cho rằng có sự tăng nguy cơ trong giai đoạn từ tuần thứ 6 đến 26 của thai kỳ.

Tuy nhiên, phần lớn các chuyên gia đều đồng ý rằng nếu UTI xảy ra trong thai kỳ, nguy cơ tiến triển thành tình trạng nghiêm trọng làm suy yếu thận và có thể ảnh hưởng đến trọng lượng của thai nhi. Các bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính như tiểu đường hoặc có hệ thống miễn dịch suy yếu (như HIV hoặc ung thư) cũng có nguy cơ cao hơn mắc UTI.

Triệu chứng của bệnh UTI

Nhận biết những triệu chứng của UTI là một phần quan trọng để nắm bắt bệnh tình. Dưới đây là một số dấu hiệu bạn có thể chú ý:

• Đau buốt khi đi tiểu (tiểu buốt);
• Tăng tần suất đi tiểu, thậm chí chỉ đi tiểu được một lượng nhỏ nước tiểu;
• Tiểu có máu;
• Cảm giác đau ở vùng lưng hoặc bụng dưới;
• Cảm thấy mệt mỏi;
• Cảm giác sốt hoặc rùng mình (có thể là dấu hiệu của vi khuẩn đã lan đến thận);

Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu này, hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm mẫu nước tiểu của bạn để xác định vi khuẩn gây bệnh và có thể kê đơn thuốc kháng sinh để tiêu diệt chúng. Hãy tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị được chỉ định bởi bác sĩ để đẩy nhanh quá trình khỏi bệnh.

Phòng ngừa nhiễm trùng tiết niệu

Nhiễm trùng tiết niệu (UTI) thường xuyên tái phát. Để kiểm soát tình trạng này, bạn cần lưu ý những điều sau đây:

• Uống đủ nước;
• Đi tiểu khi buồn tiểu và đảm bảo bàng quang sạch sau khi đi vệ sinh;
• Sử dụng vòi sen tắm đứng;
• Không nên dùng dung dịch vệ sinh có chứa hương liệu khi bị bệnh;
• Vệ sinh vùng kín sau khi quan hệ;
• Đi tiểu sau khi quan hệ;
• Sử dụng các biện pháp tránh thai khác thay cho màng tránh thai hoặc bao cao su.

Trên đây là những thông tin cơ bản về UTI cũng như cách để bạn phòng ngừa tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu. Nhà thuốc Long Châu hi vọng những thông tin này giúp bạn hiểu rõ hơn và chủ động phòng ngừa bệnh nhé!

Xem thêm: Giải đáp: Viêm đường tiết niệu uống thuốc gì nhanh khỏi?