Chắc ai có dịp qua vùng đất Tây Bắc có thể sẽ nhận ra, nơi đây có phong tục làm nhà ma cho người đã chết.
***
Những ngôi nhà ma thường được dựng lên trong một khu vực riêng trong những khu rừng đã được quy định sẵn. Những ngôi nhà ma ấy thường chỉ rộng độ cỡ một mét vuông, và xung quanh nó là nhiều hình nhân, hình nộm và cả những cây cột cao trồng lên trên trời với những tua rua sặc sỡ.
Nhà ông nội tôi ở xã Chiềng Sơ, cách thị trấn Sông Mã độ tầm mười lăm cây số có hơn. Và quãng đường để đi từ nhà tôi lên đến xã Chiềng Sơ ấy thì ngày xưa phải đi qua một cái rừng ma của người Thái. Theo tục lệ của người Thái thì đó là vùng đất thiêng và hạn chế đi lại, nhưng người Kinh mình lên khai hoang không theo cái tục ấy mà vẫn đi qua khu rừng ma vì nó là lối đi tắt.
Năm ấy tôi độ mười bốn tuổi, theo bố mẹ lên nhà ông nội chơi. Đường xá thời kì này rất khó khăn, đường đất trời mưa thì thôi nhấp nha nhấp nhô toàn là ổ gà ổ vịt, sỏi đá và hết sức nhão nhoét. Tiếp theo đến là có những nơi suối vắt qua, xe chẳng thể đi được mà phải vác cả xe qua thì mới có thể đi tiếp.
Ông nội tôi xuống thị trấn từ sớm, và đồng thời khởi hành trở về nhà cùng với chiếc xe máy của bố mẹ tôi. Ông tuy đạp xe đạp mà tốc độ lại còn nhanh hơn xe máy đến mấy lần, bằng chứng là khi ấy bố mẹ tôi phóng xe máy mà chỉ một chốc đã bị ông vượt mặt và phóng đi mất dạng khuất sau những con đường ghồ ghề.
Hôm ấy bố mẹ tôi phóng xe theo lối đường mòn quen, xe đi đến địa phận rừng ma thì chẳng hiểu sao xe lại bị tắt máy.
Bố tôi xuống xe, gặng sửa mãi mà chẳng được, cuối cùng lại phải dắt bộ. Cánh rừng ma đó chỉ rộng khoảng một ki lô mét. Mà bố mẹ tôi và tôi cứ dắt xe đi mãi đi mãi, nhưng thế nào cuối cùng lại vòng lại đúng y cái chỗ ban đầu mà chúng đi đi vào vào.
Mẹ tôi tự nhẩm:
- Ôi anh xem thế nào đi chứ, sao từ nãy giờ hình như mình vẫn cứ quay lại chỗ này vậy. Như là có ma ấy...
Bố tôi xua tay nói:
- Vớ vẩn, linh ta linh tinh, đường mòn nó vòng quanh mình không biết đường rồi đi lạc quay lại chỗ cũ, chứ nào có ma quỷ nó dẫn đường cái gì!
Mẹ tôi vẫn quả quyết nói:
- Có mỗi cái lối mòn ấy, mà còn lối khác nữa đâu, không phải ma đưa dẫn lối thì sao mình cứ ở mãi chỗ này, hay mình đi đường vòng đi anh...
Bố tôi lắc đầu không đồng ý, vì ông cho rằng đi đường vòng thì sẽ phải tốn thêm cả tiếng đồng hồ nữa mất. Và ông quả quyết rằng con đường này ngày xưa ông vẫn thường hay đi, hồi đi xuống huyện để học, có xảy ra chuyện gì đâu. Rồi vẫn kéo cả mẹ con tôi đi theo.
Và lần này kết quả cũng vẫn giống y như lần trước, khi bố tôi chắc mẩm là mình có thể ra khỏi chỗ rừng ma ấy thì mọi chuyện vẫn như cũ và chúng tôi lại quay lại chỗ ấy.
Lúc này bố tôi mới nghe theo lời mẹ tôi nói, định đổi lộ tuyến thì lại thấy ông phóng xe từ trong rừng ma ra, xe đạp chạy về phía chúng tôi. Ông vừa nhìn thấy bố mẹ tôi thì liền quát:
- Chúng mày làm cái gì ở đây thế? Trời thì sắp tối rồi mà sao không về nhà, làm tao chờ mãi không thấy chúng mày về nên sốt ruột phóng xe quay lại...
Bố tôi ú ớ giải thích một lúc và bảo là không hiểu sao cứ bị đi đường vòng. Ông tôi liền bảo:
- Chúng mày bị ma nó dắt rồi đấy! Thôi cứ đi theo tao...
Ông nói rồi quay đầu xe đạp đi trước dẫn đường, ông đi rất chậm và thi thoảng quan sát xung quanh một chặp, rồi lại vung ít muối ở ven đường, ông bảo ma quỷ nó thấy muối thì sẽ không làm hại mình được. Rồi cứ thế dẫn đường đi thẳng, và quả nhiên một lúc sau chúng tôi đã thoát ra khỏi địa phận rừng ma ở đầu bên kia, vẫn chính ở cái lối đường mòn ấy.
Sau lần này, mỗi khi gia đình tôi lên thăm ông nội, đều phải dắt thêm một ít muối ở cạnh người rồi mới dám đi vào khu rừng ma ấy.
Ngạ Quỷ
